Kijk voor hulp, advies en bemiddeling bij scheiding ook op www.mediat.nl 
 

Kinderen en het uiteenvallen van het gezin 
 
Hoewel echtscheiding één van de meest pijnlijke gebeurtenissen is die een gezin kan overkomen, kan het ook een opluchting zijn na een periode van spanning en conflict in een huwelijk dat slechts met veel moeite standhield. Toch kan ook het aanpassen aan de nieuwe situatie erg moeilijk zijn. 
Als ouder word je niet alleen geconfronteerd met je eigen pijn en verwarring, maar ook met die van je kinderen. Je bent bezorgd en vraagt je af welk effect het uiteenvallen van het gezin op de toekomst van je kinderen zal hebben, of ze er bovenop zullen komen en of ze van je zullen blijven houden. 
 
Een paar punten om rekening mee te houden 
 
Onderzoek toont aan dat de mate waarin kinderen een scheiding kunnen verwerken, voor een groot deel afhankelijk is van de vraag of hun ouders erin slagen er weer bovenop te komen. Als het je als ouder lukt, lukt het je kinderen ook. Laat vooral zien dat je handig bent in het oplossen van allerlei dagelijkse problemen en stimuleer je kinderen om te praten en gevoelens met je te delen. Het helpt misschien als je je bedenkt dat de kinderen zo’n beetje dezelfde gevoelens als jij hebben. Ook zij hebben moeite met het feit dat ze een gezinsleven kwijt zijn, ook zij zijn kwaad en hebben last van schuldgevoelens, angst voor het onbekende, verwarring en frustratie over te nemen beslissingen en over dingen die je niet in de hand hebt. 
Kinderen passen zich op verschillende manieren aan en stellen allerlei soorten vragen. De allerkleinsten willen weten wat er met me ze gaat gebeuren en wie er nu voor ze gaat zorgen. De wat ouderen vragen misschien: ‘Wie z’n schuld is dit nou allemaal? Hoe ziet mijn toekomst er nu uit? Waar gaan we wonen? Hebben we wel geld genoeg?’. De antwoorden die je als ouder op dat soort vragen geeft en de manier waarop je er in de praktijk mee omgaat, zijn erg belangrijk voor kinderen. 
 
Wat je zou kunnen zeggen 
 
Als ouder zou je een aantal dingen tegen je kinderen kunnen zeggen om ze te helpen deze moeilijke periode door te komen. Die dingen moeten zowel tegen zeer jonge kinderen als tegen adolescenten gezegd worden, zodat ze zich gesteund weten. Het kan ze helpen om het hoofd te bieden aan schuldgevoelens, onzekerheid en angst om in de steek gelaten te worden. 
 
• De scheiding is niet hun schuld. Kinderen van welke leeftijd dan ook verwijten zichzelf vaak dat hun ouders gaan scheiden. Ze denken dat zij er de oorzaak van zijn dat het gezin uiteenvalt, bijvoorbeeld omdat ze ‘niet lief genoeg zijn geweest’. Je moet ze uitleggen dat het echt alleen een probleem van volwassenen is. Verzeker ze dat zij op geen enkele manier een aandeel hebben in de scheiding en dat ze die nooit hadden kunnen voorkomen. Ze hebben het nodig om dat soort dingen te horen zeggen, herhaaldelijk en op verschillende manieren. Alleen op die manier en heel langzaam kunnen schuldgevoelens verdwijnen. 
 
• Je blijft altijd hun vader of moeder. Je kinderen hebben het nodig om te weten dat zij de liefde van hun ouders niet zullen kwijtraken en dat jullie beiden voor hen zullen blijven zorgen. Ze willen er zeker van zijn dat hun vader en moeder niet van hén scheiden. Stel ze gerust en vertel ze dat zij altijd jullie kinderen zullen blijven, ook al wonen jullie niet meer samen. 
 
• Jullie zullen voor hen blijven zorgen. Spreek zo open mogelijk over je nieuwe manier van leven. Als je degene bent die ergens anders gaat wonen, wees er dan zeker van dat ze begrijpen dat ze tijd met je zullen doorbrengen, dat ze deel blijven uitmaken van je leven en dat je ook deel blijft uitmaken van hún leven. 
 
Wat je zou kunnen doen 
 
Het is erg belangrijk om je kinderen te helpen en te steunen als het gezin uiteen valt. Hier een lijstje van dingen die je kunt doen, - of de kinderen nu vooral bij jou wonen of bij de andere ouder.  
 
•Stimuleer en ondersteun zowel de relatie van je kinderen en je ex als die van jou en je kinderen. Scheiding veroorzaakt bij ex-partners vaak heftige en negatieve emoties zeker als het gaat om wat de kinderen nodig hebben. Toch is het belangrijk je ex niet te overladen met kritiek of zijn of haar gezag te ondermijnen. Je moet je goed realiseren dat je, hoewel je niet meer samen bent, door de kinderen nog jarenlang met elkaar verbonden bent. Een beetje een coulante houding naar elkaar doet recht aan gevoelens van kinderen. 
 
• Deel informatie met je kinderen. Spreek zo open mogelijk over de ouder-kindregeling. Respecteer het recht van je kinderen om te weten wat er over hen is beslist. Dat hangt natuurlijk ook af van hun leeftijd. Een adolescent hoeft niet belast te worden met een hypotheekberekening of met het familierecht, maar hij kan er wel vragen over hebben. Het gaat erom dat moet worden vermeden dat het kinderen moeilijker wordt gemaakt dan het al is doordat bijvoorbeeld persoonlijke of financiële zorgen op tafel komen te liggen. 
 
•Verander de gewoontes van kinderen niet teveel. Probeer hun gewone dagelijkse en wekelijkse ritme zo min mogelijk te wijzigen, vooral vlak na de scheiding. Het is goed om je dochter op woensdagmiddag gewoon naar balletles te blijven laten gaan, of je zoon op zaterdag naar voetballen. In een later stadium is een praktische aanpassing beter bespreekbaar. 
 
• Kom beloftes na, wees betrouwbaar. Kinderen moeten weten dat ze op je kunnen rekenen. Als je belooft te gaan picknicken op een zaterdagmiddag, zorg er dan voor dat er niets tussen kan komen. Kinderen zijn na een scheiding erg gevoelig voor teleurstellingen. 
 
• Geef je kinderen de ruimte voor hun verdriet. Realiseer je dat ze dezelfde gevoelens hebben als jij en dat ze met vrienden en vriendinnen praten, zoals je dat zelf ook doet. Geef ze de tijd en de ruimte om over dingen te praten, die ze belangrijk vinden en luister naar ze zonder ze te onderbreken. Wees eerlijk als ze je vragen hoe jij je voelt. Jouw eerlijkheid maakt het voor hen makkelijker om zelf ook te uiten wat ze voelen. 
 
 
Uit:Scheiding en Ouderschap. Een nieuw evenwicht in de ouder-kindrelatie (2004) 
Uitgeverij Ad. Donker, Rotterdam. ISBN 90 6100 568 x 
Pieter Vermeulen® 
Klik voor meer op: Médiat